Thứ Tư, 1 tháng 5, 2013

MỘT SỐ CÁCH TÌM PHƯƠNG HƯỚNG

                                   

                               

                             Chòm sao Orion ( chòm sao thợ săn hay sao lưỡi cày ) 




MỘT SỐ CÁCH TÌM PHƯƠNG HƯỚNG  
KHI ĐI TRONG RỪNG   

         
       1. Bằng mặt trời


             Chắc chắn chúng ta đều biết một  điều được học từ nhỏ , đó là:
- Sáng: mặt trời mọc ở hướng Đông.
- Chiều: mặt trời lặn ở hướng Tây.
- Giữa trưa: mặt trời đứng bóng.
            Sau này, chúng ta sẽ nhận ra rằng, phương pháp trên chỉ gần đúng mà thôi. 
           Thực tế, vị trí mọc và lặn của mặt trời trong năm không cố định mà thay đổi theo chu kỳ: Xuân Phân, Hạ Chí, Thu Phân, Đông Chí.
          Theo đó, (đối với vị trí Việt Nam) : 
                   *  những ngày Xuân Phân (20-21/3) và Thu Phân( 23-24/9) thì mặt trời mới  mọc ở chính Đông và lặn chính Tây .


                   * những ngày Hạ Chí (21-22/6 ) thì mặt trời mọc ở Đông Bắc và lặn ở Tây Bắc.

                   * những ngày Đông Chí ( 21-22/12 ) thì mặt trời mọc ở Đông Nam và lặn ở Tây Nam.
           Và cần lưu ý là giữa  trưa, mặt trời không đứng bóng  mà hơi chếch về hướng Nam ; khoảng 9 – 10 giờ sáng, mặt trời ở hướng Đông Nam;  khoảng 15 – 16 giờ chiều thì ở hướng Tây Nam.







            2.Bằng đồng hồ và mặt trời

              Dùng một que nhỏ (cỡ cây tăm), cắm thẳng góc với mặt đất, que sẽ cho ta một cái bóng. Ta đặt đồng hồ sao cho bóng của cây tăm trùng lên kim chỉ giờ. Đường phân giác của góc hợp bởi kim chỉ giờ và số 12 cho ta hướng Nam, như vậy đối diện là hướng Bắc.


           3. Bằng gậy và mặt trời 

                Phương pháp 1 :
                Lấy 1 cây gậy ( chừng 1m ) cắm thẳng đứng vào lúc giữa trưa ở một điểm O , bóng cây gậy sẽ đổ xuống theo đoạn  OA. Vẽ 1 đường tròn tâm O, bán kính OA. Đợi 1 lúc sau (khoảng nửa tiếng ) , bóng cây sẽ di chuyển 1 đoạn và đỉnh đầu của bóng cây trùng với đường tròn đã vẽ lúc nãy, ta cho đó là điểm B. Đường phân giác của góc AOB chính là hướng Bắc .







                Phương pháp 2:  
                Phương pháp Owen Doff 







Owen Doff là một nhà phi công người Anh. Trong suốt cuộc đời lái máy bay đi khắp nơi trên thế giới, ông đã nghiên cứu được một phương pháp xác định phương hướng bằng cách phối hợp giữa GẬY và MẶT TRỜI. Phương pháp này đã được ông thử đi thử lại nhiều lần (trên 1.000 lần) ở nhiều vị trí khác nhau trên Trái Đất (Từ cực Bắc cho đến cực Nam) và ở nhiều thời điểm khác nhau trong ngày . Cuối cùng, ông đã thu được kết qủa chính xác gần như tuyệt đối.
Cách làm như sau:
- Cắm một cây gậy xuống đất, đỉnh bóng ban đầu của gậy là T (hình 1).
- Đợi khoảng 15 phút sau, bóng gậy sẽ khác đi. Đỉnh bóng của gậy lúc này ta sẽ đặt là Đ (hình 2).

- Nối T với Đ, ta sẽ có đoạn thẳng TĐ và dễ dàng xác định được bên T là hướng Tây và bên Đ là hướng Đông.
- Từ đường thẳng Đông Tây ta kẻ đường vuông góc sẽ có hướng Bắc và Nam. 



          
        4. Bằng sao  trời 
           
            a) Sao Bắc đẩu (Polaris)

        Ban đêm các bạn có thể dùng sao để định hướng. Có nhiều sao và chòm sao để tìm phương hướng,nhưng dễ nhất là sao Bắc đẩu.
        Sao Bắc Đẩu còn gọi là Bắc Đẩu tinh   hay  Bắc Đẩu thất tinh  vì   gồm bảy ngôi sao .Các ngôi sao này tạo nên hình ảnh giống cái đấu (đẩu) hay cái gàu sòng hoặc cái xoong và nằm ở hướng bắc vì vậy một số nước gọi nó là sao Bắc Đẩu.
        Người Việt Nam cũng thường gọi chòm sao này là chòm sao Cái Gầu vì trông giống cái gầu tát nước.
         Muốn tìm sao Bắc Đẩu, trước hết, các bạn hãy tìm cho được chòm Đại Hùng Tinh. Chòm Đại Hùng tinh  gồm 7 ngôi sao, lấy 2 ngôi sao đầu  của cái gàu hay cái đấu đó , kéo dài một đoạn thẳng tưởng tưởng bằng 5 lần khoảng cách của 2 ngôi sao đó, các bạn sẽ gặp một ngôi sao sáng lấp lánh, dễ nhận thấy, đó là sao Bắc Đẩu. 
         Cũng có thể tìm thấy sao Bắc Đẩu từ chòm Tiểu Hùng tinh. Chòm này  cũng có 7 ngôi sao, nhưng nhỏ hơn Đại Hùng tinh. Ngôi sao chót của cái đuôi  Tiểu Hùng tinh là sao Bắc Đẩu.





            b) Sao Thợ săn (Orion ) 

            Chòm sao Thợ Săn là chòm sao của mùa đông, hẳn bất kì ai trong số chúng ta cũng ấn tượng với hình dáng như chiếc nơ của nó với 3 sao thẳng hàng nằm ở thắt lưng của chàng tráng sĩ.


                             
                                
                                                Thợ săn vĩ đại Orion 


         Ở Việt Nam trong dân gian còn có tên gọi là Sao Cày cho phần giữa của chòm vì nó giống như hình của chiếc lưỡi cày.
         Phía dưới 3 sao thắt lưng thẳng hàng của chòm cũng là 3 đốm sáng nhỏ thẳng hàng tạo thành thanh kiếm của chàng Orion .
        Thẳng theo hướng của thanh kiếm là gần như chính xác hướng Nam, quả là một chiếc la bàn tự nhiên tuyệt diệu.
        Từ chòm Orion chúng ta có thể tìm ra rất nhiều chòm sao khác xuất hiện vào mùa đông và đều là những chòm sao sáng của bầu trời.






        5. Bằng mặt trăng

- Trăng Thượng Tuần: (từ mùng 1 đến mùng 10 âm lịch). Nhưng chỉ thấy rõ trăng từ mùng 4 âm lịch. Trăng khuyết, hai đầu nhọn quay về hướng đông.
- Trăng Trung Tuần: (từ 20 đến 29 – 30 âm lịch). Nhưng hết thấy rõ trăng từ 25 âm lịch. Trăng khuyết, hai đầu nhọn quay vềhướng Tây. Ngoài ra, các bạn có thể vạch một đường thẳng tưởng tượng đi qua hai đầu nhọn của mặt trăng thẳng xuống đất, điểm tiếp xúc đó là hướng Nam.





        6. Bằng gió

        Việt Nam chúng ta nằm trong vùng “Châu Á gió mùa” với hai loại gió chính: Gió mùa Đông Bắc và Gió mùa Tây Nam.
- Gió mùa Đông Bắc hoạt động kéo dài từ tháng 10 năm này cho đến tháng 4 năm sau, thổi từ Đông Bắc đến Tây Nam.
- Gió mùa Tây Nam kéo dài từ tháng 5 đến tháng 10 hàng năm, thổi từ Tây Nam đến Đông Bắc. Muốn biết gió thổi hướng nào, các bạn nhìn các ngọn cây, ngọn cỏ, lá cờ…
- Cầm ít cát bụi, giấy vụn… thả xuống xem gió cuốn đi hướng nào.

        7. Bằng rêu mốc

        Gặp thời tiết xấu, không nhìn rõ mặt trời, trăng, sao… và không có địa bàn, các bạn có thể phỏng định phương hướng bằng cách nhìn vào thân cây. Phía nào ẩm ướt nhiều là hướng Bắc (vì mặt trời không đi qua hướng này). Từ đó các bạn suy ra các hướng khác. 

                                                                                        (tổng hợp từ internet )