PHƯƠNG PHÁP NGÀNH ẤU
Tác-Giả: Trần Gia Tú
A – PHƯƠNG PHÁP SÓI CON
I. Đối tượng:
Đối tượng của chúng ta giáo dục là những em bé từ 8- 12 tuổi ( có thể từ 7- 11 tuổi vì trẻ này nay có khả năng nhận biết sự việc sớm hơn) Ở lứa tuổi này mỗi trẻ có 1 thế giới riêng song chúng vẫn mang những đặc điểm:
Tính tốt: tò mò, sáng tạo, bắt chước nhanh, tưởng tượng phong phú, mộng mơ, rộng lượng, vi tha, ủa sự công minh, ghét sự dối trá, sẵn sàng bênh vực bạn và luôn muốn thể hiện bản thân như một nhân vật lịch sử hoặc chuyện cổ tích v.v..
Tính xấu: song song với những tính tốt trẻ có nhiều tính xấu như ích kỷ, tham lam, ghen tị, dối quanh, ăn cắp vặt, tham ăn, láu cá, tính ranh, thường lôi kéo bạn bè chia phe v.v…
Giáo dục trẻ là nhằm phát huy hoàn chỉnh và những bản năng của trẻ theo chiều hướng tốt tiến đến chân, thiện, mỹ trong đời sống. dần dần tập tánh từng bước hình thành những tính tốt loại dần các tính xấu (mà những tính xấu thì bám rất chặt vào trẻ cũng như rất dễ tái phạm nhiều lần).
II. Các phương pháp giáo dục.
Một em bé ở tuổi sói con cùng một lúc nhận được 3 nền giáo dục.
1. Giáo dục ở nhà trường: Trẻ 6 tuổi các em vào lớp 1 và từ đó tiếp nhận một hệ thống chương trình giáo dục nhầm cung cấp kiến thức trong bối cảnh trường học. Ở trường các em nhận sự truyền thụ kiến thức qua sách giáo khoa từ các thầy cô. Chương trình học định sẵn, các qui tắc khô khan, kỷ luật nghiêm minh, mối quan hệ thầy trò nghiêm phép. Đây là nền giáo dục cơ bản nhầm xây dựng ở trẻ một thế giới quan khoa học và một nhân sinh quan theo cuộc sống.
2. Giáo dục ở gia đình: Ở nhà ngay từ lúc ấu thơ trẻ luôn được cha mẹ ông bà anh chị họ hàng quan tâm chăm sóc lẫn dạy bảo, răn đe. Cũng từ hoàn cảnh trẻ được nuông chiều sinh ra ỷ lại hoặc trẻ nhiễm 1 số thói hư tật xấu…
3. Giáo dục trong phong trào: trước hết phải xác nhận vai trò giáo dục trẻ của phong trào H.Đ là nhầm bổ sung, hổ trợ cho 2 nền giáo dục trên. Cụ Baden Powell đã sáng lập ra phong trào H.Đ và đề ra phương pháp giáo dục H.Đ cho cả 3 ngành Ấu, Thiếu, Tráng, cũng nhầm mục đích giáo dục trẻ tiếp đến cuộc sống tốt đẹp song với phương pháp giáo dục tùy theo đối tượng, tùy theo lứa tuổi mà cụ BP đưa ra một hệ thống giáo dục HĐ rất lý thú, hấp dẫn và rất thành công trên toàn thế giới.
III. Đặc điểm phương pháp giáo dục sói con:
Riêng ngành Ấu phương pháp giáo dục có những đặc điểm làm thỏa mãn được những điều ước muốn ở trẻ vì vậy đã thu hút rất nhiều trẻ đến với bầy.
1. Dùng bối cảnh là câu chuyện rừng xanh:
Cụ BP đã dùng câu chuyện rừng xanh của văn hào Ruyard Kipling làm bối cảnh để các sói con sống suốt đời sói con (4 năm) đầy mộng mơ, bí hiểm lý thú thỏa mãn hoàn toàn óc tưởng tượng ở trẻ.
Bằng trò chơi, chuyện kể, đi săn, các sói thỏa chí trong vai trò một sói con lanh lợi, khôn ngoan vượt qua từng nhát răng mà đó là những bước tiến dần dần tạo thành thói quen tốt một cách tuần tự, tự nhiên trong của đời sói con.
Danh từ sói đối với trẻ VN là khó chấp nhận, nên hiểu từ sói ở đây phát xuất từ chuyện rứng xanh mà gia đinh sói là trung tâm. Sói là loài vật có tính kỷ luật, đoàn kết, sống theo bầy đàn, lanh lẹ, có trật tự, luôn giúp đỡ cũng như tôn trọng các dân rừng khác và nhất là sói sống theo luật.
Sói con nghe sói già
Sói con không nghe mình.
Chuyện rừng xanh gói ghém những điều lạ lung, nhiều bài học hay, đầy nhân tính có lý tưởng giúp trẻ tiến đến cuộc sống tốt đẹp, vui tươi khi mọi dân rừng tôn trọng luật rừng, cùng đòan kết diệt kẻ thù là Shere khan, Bangdarlog.. Say mê trong vai trò sói con dưới sự dìu dắt của các sói già tinh nhanh, khôn ngoan và đáng tin cậy như Akêla, Baloo, Bagkera, Shill, Kaa…
2. Chương trình đẳng thứ và chuyên hiệu sói con:
Trong suốt 4 năm làm sói con trẻ được huấn luyện theo một chương trình nhẹ nhàng, vui vẻ, khéo léo với những bài hát ngắn, chuyện kể đời Mowgly.
Từ khi là sói giò non, sói biết bài hát chính thức sói con làm thành thạo một món thủ công, ghi sổ việc thiện có ý nghĩa sói đã được bước qua làm sói mở mắt rồi đến Ấu sinh qua chương trình đẳng thứ và chuyên hiệu. Với tài quan sát, khéo tay hay làm hoặc sưu tầm, sói đã dần dần là chủ nhân của rừng già với nhiều chuyên hiệu trên cánh tay trái. Chỉ cần vượt qua thử thách đơn giản như đi bộ 2km một mình khâu được nút áo, sơ cứu vết thương các em đã được gắn huy hiệu. Tuy thấy đơn giản như thế nhưng đối với trẻ đã là bước đầu vượt qua những khó khăn để mạnh dạn thể hiện bản thân cũng như hoàn toàn gắn bó với Bầy.
3. Sổ việc thiện:
Ta thường nói học đi đôi với hành. Ở trường có bài kiểm tra, ở nhà có lời hứa chừa bỏ còn ở Bầy việc làm bài tập là việc ghi sổ việc thiện. Đây là điểm đặc biệt nhất của phương pháp giáo dục sói con chúng ta nên hiểu việc thiện ở đây là những việc tốt, mỗi ngày làm vui lòng một người như, tự vệ sinh (nền nếp, quét nhà, giữ em v.v..không phải là những gì ghê gớm đâu nhưng đây là các việc em tự giác làm và rất hãnh diện ghi vào sổ, dần dần sói con cảm thấy áy náy chưa mở được nút việc thiện và làm được nhiều việc đáng khen hơn. Rất nhiều sói con khi lớn lên vẫn còn nhớ sổ việc thiện của mình chính việc làm đó đã giúp cho đời sống trong sạch và luôn quan tâm người khác trong xã hội.
IV. Kết luận:
Đối với phong trào HĐ, sói con chưa phải là một HĐS thực thụ. Bầy sói chỉ là một vườn thơm, là sói chuẩn vị để trẻ trở thành những thiếu sinh, một HĐS, một tráng sĩ, một hiệp sĩ giúp ích cho đời. Vì vậy Trưởng cần nghiên cứu kỹ và thực hiện đúng phương pháp giáo dục sói con.
B - TỔ CHỨC BẦY-MỤC ĐÍCH-VAI TRÒ VÀ TRÁCH NHIỆM CỦA BẦY TRƯỞNG:
I. Tổ chức bầy:
Bầy tập hợp từ 12- 36 em ( Bầy lý tưởng là 24 sói) chia làm 4 đàn (hoặc 6 đàn) đặt tên theo màu lông trắng, xám, đen, nâu ( có thể thêm vàng, vằn) Mỗi đàn có 1 đầu đàn và thứ đàn có nhiệm vụ giữ trật tự trong đàn. Ở Bầy sói được các sói già trực tiếp huấn luyện còn gọi là bầy Trưởng hoặc Bầy phó. Bầy Trưởng có tên là Akela, các phó bầy có tên là Baloo, Baghera, Shill, Kaa, Hathi. Bầy thuộc vào hệ thống liên đoàn hoặc đạo nhưng tự trị trong cách tổ chức Hội đồng sói già hội họp đề ra kế hoạch tháng, quí, năm theo kế hoạch của liên đoàn hoặc đạo. Các sói đầu đàn, thứ đàn chỉ giúp sói già chăm sóc các sói sơ sinh, còn vụng về, giữ trật tự trong đàn vì vậy có thể luôn phiên các sói trong đàn làm vai trò này để từng bước hình thành tính lãnh đạo ở trẻ (giáo dục tính khí).
Các sói già cùng nhau chăm sóc bầy có sự phân công phối hợp nhịp nhàng cùng xây dựng bầu không khí vui tươi hấp dẫn, sói luôn gắn bó với bầy và yêu thương các Trưởng.
Sau mỗi buổi họp bầy thường có buổi họp sói già để chuẩn bị cho công việc sắp tới.
II. Mục đích: Việc giáo dục sói con nhằm đạt được 2 mục đích sau đây:
1. Mục đích gần: Như ta đã biết sói con đang ở độ tuổi còn non nớt, luôn được cha mẹ che chở đồng thời trẻ cũng muốn sinh hoạt với bạn cùng lứa tuổi. Vì vậy để thành công việc giúp trẻ khôn lớn dần thì chúng ta cũng cần xây dựng như một gia đình hạnh phúc. Cách huấn luyện nhẹ nhàng, vui vẻ vừa dìu dắt vừa dạy bảo sẽ rất hấp dẫn các trẻ. Các sói con dần dần từng bước thể hiện mình qua việc chuyên cần học hỏi, ham muốn hoạt động, hăng hái thi chuyên hiệu với một tinh thần tự nguyện và vui tươi.
2. Mục đích xa: Chúng ta biết Bầy chỉ là một vườn ươm, sói con là những bông hoa tươi xinh, việc giáo dục sói con nhằm chuẩn bị cho trẻ trở thành những HĐS hoàn chỉnh sau này. Tuy đời sói con ngắn ngủi nhưng là những ngày tháng đầy vui tươi và là những bước tiến vững vàng cho những phẩm chất tốt đẹp theo đúng lý tưởng HĐ.
III. Vai trò và trách nhiệm của Trưởng ở Bầy:
Khác với thiếu trưởng, tráng trưởng khi huấn luyện đều qua phương pháp hàng đội tuyệt vời của phong trào HĐ, các Trưởng ở bầy phải trực tiếp huấn luyện, săn sóc, và chăm dắt các sói con từ sói sơ sinh, giò non, mở mắt đến Ấu sinh. Bầy luôn luôn có sói sơ sinh, thường xuyên có lễ tiễn sói lên đoàn. Sói con lại cần lưu tâm từng lúc từng nơi nên các trưởng ở Bầy như là người thân trong gia đình là chỗ dựa đáng tin cậy của từng sói con.
1. Đối với bầy: Akela là sói già đầy kinh nghiệm, tài năng, đáng kính song không vì thế mà Bầy trưởng có vẻ mặt hình sự khiến các sói xa lánh. Mỗi buổi họp Bầy câu chuyện Akéla trong tiếng rống lớn phải được chuẩn bị kỷ lưỡng để tránh trùng lập hoặc giống như giờ giáo huấn ở trường hoặc lời răn đe ở nhà. Bầy trưởng luôn năng động dùng nhiều hình thức như kể chuyện, trò chơi, đố vui, ca hát để đưa đề tài giáo dục của mình đến với sói con. Nói tóm lại Bầy trưởng phải có tâm hồn trẻ trung vui vẻ.
Bầy Trưởng phải luôn là người chỉ huy nhân hậu, thương yêu các sói trong bầy và cũng được các sói thương yêu kính mến.
2. Đối với phụ tá: Ở Bầy sự kết nối giữa các sói gìa rất cần thiết. các sói già cùng thực hiện chương trình có sự phân công, nhịp nhàng là do Bầy trưởng có óc tổ chức, biết dùng người và có khả năng lãnh đạo. Bầy trưởng phải luôn quan tâm đào tạo người thay thế mình, bên cạnh sự dẫn dắt, truyền kinh nghiệm là một tình huynh đệ chung thuỷ luôn tôn trọng lẫn nhau. Khi Bầy trưởng tập họp được nhiều phụ tá thì lực lượng sói già hùng hậu, chắc chắn sói con sẽ được nhiều mồi ngon. Và điều chắc chắn là Bầy trưởng phải mẫu mực trong hành vi, cử chỉ, ngôn ngữ để làm gương.
3. Đối với phụ huynh: Các sói già nói chung, Bầy Trưởng nói riêng cần giữ mối quan hệ thường xuyên với phụ huynh để kịp thời phối hợp trong việc sửa sai, nốn nắn sói hư, hoặc được biết những tiếng bộ đáng khen của sói con. Lực lượng phụ huynh cũng đáng để các trưởng đề đạt những yêu cầu giúp đỡ tiếp tay việc kiểm tra việc ghi sổ việc thiện hoặc các phương tiện khi Bầy cần đến. (nên tổ chức hội cha mẹ của bầy)
4. Đối với chính mình: Mỗi trưởng là một con người ngày càng tiến bộ, ngoài việc từ rèn luyện các khả năng cần thiết như ca, múa, kể chuyện, thủ công, sưu tầm…Trưởng cần phải thường xuyên dự các trại Huấn luyện nhất là các trại Huấn luyện ngành Ấu. Việc cập nhật thông tin, báo chí về tin tức HĐ giúp Trưởng có thêm kinh nghiệm cho công cuộc lãnh đạo của mình. Điều cần thiết nhất là các Trưởng ở Bầy luôn xác đinh vai trò sói già của mình trong Bầy để biết vai trò và trách nhiệm của mình.
5. Đối với phong trào HĐ: Các Trưởng ở Bầy hay Bầy Trưởng đều là những HĐS đã được phong trào Huấn luyện và giờ đây lại Huấn luyện thế hệ đàn em để phong trào luôn luôn phát triển xứng đáng la phong trào các ích cho thế hệ trẻ ngày nay. Chúng ta cũng gắng sức trong vai trò, trách nhiệm của mình để không phụ lòng các trưởng đàn anh đã dìu dắt chúng ta. Lúc này đây trong mọi nơi, mọi lúc ở hoàn cảnh khó khăn, chúng ta cần trung hậu với phong trào HĐ. Tinh thần “giữ lửa” của anh, chị, em HĐS khắp mọi miền đất nước cũng là điểm sáng của nhũng mần sống tinh thần phong trào HĐ vẩn sống mãnh liệt, các Trưởng trẻ tiếp nhận sự huấn luyện đầy đủ đúng đắn theo mục tiêu đào tạo do cụ BP đề ra. Rồi sẽ truyền tại lại có thế hệ kế tiếp.
Những đề nghị sau khi giảng khóa.
Trưởng hãy nêu ra cách giáo dục sói con về tính tham lam.
Hội luận: Nên chăng có một bối cảnh khác và thay sói là một sinh vật khác.
