Thứ Sáu, 20 tháng 9, 2013

THẰNG CUỘI




                                             Thng cui       
                                             Nhạc : LÊ THƯƠNG 
                                             TỐ HÀ trình bày 



T bé, chúng ta thường nghêu ngao ca hát : 

Th
ng Cui ngi gc cây đa, 
Đ
 trâu ăn lúa, gi cha i. 
Cha còn c
t c trên tri, 
M
 còn cưỡi nga đi mi quan viên. 
Ông th
i cm bút cm nghiên, 
Ông th
i cm tin đi chu
c lá đa.

R
m tháng tám, năm nào cũng nghe ging ca nhi đng hn nhiên tươi thm : 

Bóng trăng tr
ng ngà 
Có cây đa to
 
Có th
ng Cui già 
Ôm m
t mi mơ
...

Dù Cu
i có sng đến già vn còn b gi là thng. Người ta khinh thường Cui quá. Chc ti Cui có tt hay nói di. Tuy vy cũng có người ni ghen thy Cui được sng gn Hng Nga. Ch thế mà Tn Đà ni cơn ngông "Mun làm thng Cui" : 

Đêm thu bu
n lm ch Hng ơi 
Tr
n thế em nay chán na ri 
Cung qu
ế đã ai ngi đó cha 
Cành đa xin ch
 nhc lên chơi 
Có b
u có bn can chi ti 
Cùng gió cùng mây th
ế mi vui 
R
i c mi năm rm tháng tám 
T
a nhau trông xung thế gian cườ
i.

Cu
i là ai ? 

Các t
 đin đu gii thích rng Cui là mt nhân vt, có sách ghi là mt đa bé con ca chuyn c tích, ngi dưới gc cây đa trên mt trăng. 

T
i sao Cui đang sng đng sau lũy tre làng t dưng li bay bng lên tn mt trăng, sng vi ch Hng như vy ? 

Chuy
n k rng : 

M
t hôm Cui vào đn ci trong rng gp m h con. Cui ly rìu đp chết. Cht có tiếng h m rng  đng xa, Cui s quá leo tót lên mt cây ngi np. H m lng ln quanh đám h con, ri b đi v phía b sui. Cui tt xung theo rình. H m đến cnh mt cây con, đp ít lá, mang v nhai nát, rt cho h con. Ch mt lát h con tnh li. M con h b khu rng đi ch khác. 

Cu
i ra b sui đào cây con mang v trng trong vườn. T đy Cui có món thuc ci t hoàn sinh, cu mi người. Cui rt quý cây thuc, ngày nào cũng dn v phi chăm sóc nó. Cui cm v không được đái vào gc cây vì cây s dông lên tri. Nghe dn nhiu ln, v Cui phát cáu. Đã vy thì c đái xem chuyn gì xy ra ? 

V
 Cui va đái vào gc cây xong thì cây bng rung đng, tróc gc bay lên tri. Đúng lúc Cu rng v, ch kp bám r cây níu li. Nhưng cây c bay lên, kéo Cui ti tn mt trăng. 

T
 đó đến gi Cui vn còn ng gc cây, sng bên cnh ch Hng. 

Ý nghĩa câu chuy
n tht là hóm hnh. Culà đa chuyên nói di, la nga khác. Ln nào cũng dùng mo đc thng đám cường hào, phú h. Đến khi Cui mun hoàn lương, ra tay cu đi, thì li b tht bi. Cui thay đi bn cht nhưng cuc đi xung quanh thì không thay đi. Cui phi đi sang mt thế gii khác tìm đt sng. 

M
i đêm sáng trăng, t tri cao Cui ngo mn ngó đám đàn em ca mình đang khua môi múa mép, tung hoành nơi quê hương xa vi vi. 

(Theo Nghiêm To
n, Vit Nam văn hc s trích yếu, Khai Trí, Sài Gòn, 1968). 

Cu
i có m Vit nam t lúc nào ? Chc là đã t lâu. Đi Nam quc âm t v ca Huỳng Tnh Ca (1895) đã nói đến Cui. Tên Cui t đâu ra ? Lê Ngc Tr (Tm Nguyên t đin Vit Nam, Nxb Tp H Chí Minh, 1993) cho rng ch Cui có gc Hán Vit là ch "Qui". Ch Qui (Thiu Chu) hoc Quy(Đào Duy Anh) có nghĩa là la di, d d người khác mua hàng, bt con nít đem bán (m mìn). 

Trong dân gian có chuy
n thng Qui và thn mt trăng : 

"M
t trăng tính nóng ny, li hay xà xung gn dòm ngó h gii làm cho dân chúng khn kh vì nóng bc. By gi có thng Qui đnh tâm cho thn mt v. Nó nm cát trèo lên cây cao ngi đi. Lúc mt trăng xà xung, nó ném cát túi bi vào mt thn. Mt trăng t đó b cát làm m đi và cũng t đó thn không dám xung gn h gii, cho nên  h gii đ nóng bc." (Đinh Gia Khánh và Chu Xuân Diên, Văn hc dân gian tp 2, Nxb Đi hc và Trung hc chuyên nghip, Hà Ni 1973). 

Th
ng Qui chng li thn mt trăng, trong khi thng Cui thì li bay lên sng trên mt trăng. Ni dung hai chuyn mâu thun nhau. Hay là thng Qui và thng Cui ch là hai anh em h ca dòng h nói di ch không phi là cùng mt nhân vt ? 

Đ
 gii quyết mâu thun, tôi cho rng ch Cui còn có th là do ch hán vit "Cung" mà ra. Cung nghĩa là nói di, la di (Thiu Chu, Đào Duy Anh). 

Cũng nên nói thêm r
ng thng Cui không dính dáng gì vi hòn cui (si đá) ca tiếng Vit. 

Mãi đ
ến năm 1937, t đin Vit-Hoa-Pháp ca Gustave Hue vn chưa có ch cui nghĩa là si đá. Năm 1940 nhà xut bn Tân Dân cho in "Vang bóng mt thi" ca Nguyn Tuân, trong đó có truyn ngn Hương Cui, k chuyn làm ko mch nha bc cui. Ch cui (tiếng Pháp là galet, calcul) chính thc có mt trong Dictionnaire vietnamien-chinois-frans ca Eugène Gouin (IDEO, Saigon, 1957) k t năm 1957. Đào Đăng V (Vit Pháp t đin, Nguyn Trung, Sài gòn, 1961) dch ch cui là caillou, galet. 

Ph
i chăng ch cui (si đá) đã đến t ch calcul hoc caillou ca tiếng Pháp ? Và ko cui ca Nguyn Tuân đã được gi ý t ko cui (dragée) ca Pháp ? 

Ngày nay, s
i và cui được đnh nghĩa là "đá nh tròn và nhn, thường  lòng sông, lòng sui" và cui là hòn si ln, sn là hòn si nh (t đin tiếng Vit, Văn Tân ch biên, Nxb KHXH, Hà Ni, 1977) 

V
 kích thước hòn cui, hòn si, t đin tiếng Vit (Hoàng Phê ch biên, Nxb KHXH, Hà Ni, 1988) mô t gn ging Larousse (cui : 1-10 cm, si : 2-10mm)

Chú Cu
i cung trăng

Ngày x
ư mt min n có mt người tiu phu tên là Cui. Mt hôm, như l thường, Cui vác rìu vào rng sâu tìm cây mà cht. Khi đến gn mt con sui nh, Cui bng git mình trông thy mt cái hang cp. Nhìn trước nhìn sau anh ch thy có bn con cp con đang vn nhau. Cui lin xông đến vung rìu b cho mi con mt nhát lăn quay trên mt đt. Nhưng va lúc đó, cp m cũng v ti nơi. Nghe tiếng gm kinh h sau lưng, Cui ch kp qung rìu leo thot lên ngn mt cây cao. T trên nhìn xung, Cui thy cp m lng ln trước đàn con đã chết. Nhưng ch mt lát, cp m lng lng đi đến mt gc cây gn ch Cun, đp ly mt ít lá ri tr v nhai và mm cho con. Chưa đy ăn gip miếng tru, bn con cp con đã vy đuôi xông li, khiến cho Cui vô cùng sng st. Ch cho cp m tha con đi nơi khác, Cui mi ln xung tìm đến cây l kia đào gc vác v.

D
c đường gp mt ông lão ăn mày nm chết vt trên bãi c, Cui lin đt gánh xung, không ngn ngi, bt ngay my lá nhai và mm cho ông già! Mu nhim làm sao, mm va xong, ông lão đã m mt ngi dy. Thy có cây l, ông lão lin hi chuyn. Cui thc tình k li đu đuôi. Nghe xong ông lão kêu lên:

- Tr
ơi! Cây này chính là cây có phép "ci t hoàn sinh" đây. Tht là tri cho con đ cu giúp thiên h. Con hãy chăm sóc cho cây nhưng nh đng tưới bng nước bn mà cây bay lên tri đó!

Nói r
i ông lão chng gy đi. Còn Cui thì gánh cây v nhà trng  góc vườn phía đông, luôn luôn nh li ông lão dn, ngày nào cũng tưới bng nước giếng trong.

T
 ngày có cây thuc quý, Cui cu sng được rt nhiu người. H nghe nói có ai nhm mt tt hơi là Cui vui lòng mang lá cây đến tn nơi cu cha. Tiếng đn Cui có phép l lan đi khp nơi.

M
t hôm, Cui li qua sông gp xác mt con chó chết trôi. Cui vt lên ri gi lá trong mình ra cu cha cho chó sng li. Con chó qun quít theo Cui, t lòng biếơn. T đy, Cui có thêm mt con vt tinh khôn làm bn.

M
t ln khác, có lão nhà giàu  làng bên ht hi chy đến tìm Cui, vt nài xin Cui cu cho con gái mình va sy chân chết đui. Cui vui lòng theo v nhà, ly lá cha cho. Ch mt lát sau, mt cô gái đang tái nht bng hng hào hn lên, ri sng li. Thy Cui là người cu sng mình, cô gái xin làm v chàng. Lão nhà giàu cũng vui lòng g con cho Cui.

V
 chng Cui sng vi nhau thun hòa, êm m thì tht nhiên mt hôm, trong khi Cui đi vng, có bn gic đi qua nhà Cui. Biết Cui có phép ci t hoàn sinh, chúng quyết tâm chơi ác. Chúng bèn giết v Cui, c ý moi rut người đàn bà vt xung sông, ri mi kéo nhau đi. Khi Cui tr v thì v đã chết t bao gi, mm bao nhiêu lá vn không công hiu, vì không có rut thì làm sao mà sng được.

Th
y ch khóc thm thiết, con chó li gn xin hiến rut mình thay vào rut v ch. Cui chưa tng làm thế bao gi, nhưng cũng liu mượn rut chó thay rut người xem sao. Qu nhiên người v sng li và vn tr đp như xưa. Thương con chó có nghĩa, Cui bèn nn th mt b rut bng đt, ri đt vào bng chó, chó cũng sng li. V vi chng, người vi vt li càng qun quít vi nhau hơn xưa.

Nh
ưng cũng t đy, tính nết v Cui t nhiên thay đi hn. H nói đâu là quên đó, làm cho Cui lm lúc bc mình. Đã không biết my ln, chng dn v: "Có đái thì đái bên Tây, ch đái bên Đông, cây dông lên tri!". Nhưng v Cui hình như lú rut, lú gan, va nghe dn xong đã quên biến ngay.

M
t bui chiu, chng còn đi rng kiếm ci chưa v, v ra vườn sau, không còn nh li chng dn, c nhm vào gc cây quý mà đái. Không ng ch ta va đái xong thì mt đt chuyn đng, cây đo mnh, gió thi ào ào. Cây đa t nhiên bt gc, lng thng bay lên tri.

V
a lúc đó thì Cui v đến nhà. Thy thế, Cui ht hong vt gánh ci, nhy b đến, toan níu cây li. Nhưng cây lúc y đã ri khi mt đt lên quá đu người. Cui ch kp móc rìu vào r cây, đnh lôi cây xung, nhưng cây vn c bc lên, không mt sc nào cn ni. Cui cũng nht đnh không chu buông, thành th cây kéo c Cui bay vút lên đến cung trăng.

T
 đy Cu luôn cung trăng vi c cái cây quý ca mình. Mi năm cây ch rng xung bin có mt lá. Bn cá heo đã chc sn, khi lá xung đến mt nước là chúng tranh nhau đp ly, coi như món thuc quý đ cu cha cho tc loi chúng. Nhìn lên mt trăng, người ta thy mt vết đen rõ hình mt cây c th có người ngi dưới gc, người ta gi cái hình y là hình chú Cui ngi gc cây đ..".

D
 bn Chú Cui

Ngày x
a ngày xưa có mt cu bé tên là Cui. Cui là mt đa tr thông minh, nhưng như cái tên ca nó gi cho bn thy, nó dùng phn trí thông minh đ nói di. Nó rt khoái đánh la nhng người chung quanh. Không mt ai tránh khi b nó la di; thm chí c chú thím nó là nhng người đã mang nó v nuôi sau khi cha m nó qua đi, nó cũng không tha.

M
t hôm, chú nó đi cày  cánh đng xa, còn thím nó thì  nhà lo toan công vic ni tr. Nhìn thy thím nó bn rn, Cui cht nghĩ ra mt trò di trá đ trêu chc c ông chú ln bà thím. Nó ln ra khi nhà, chy thng ra đng, nơi chú nó đang cày. Va chy đến rung, nó đã gi git ging:

- Chú 
ơi! Chú! Chú v nhà ngay! Thím b ngã thang, máu chy đm đìa, cháu chng biết xoay x thế nào.

Ch
ng kp nói năng, chú nó lao v nhà. Thng Cui theo đường tt chy tót v trước. Nó nhy b vào trong nhà kêu tướng lên:

- Thím 
ơi! Thím! Chú b trâu húc  ngoài đng. Hình như sng trâu đâm xc vào bng chú. Thím đi nhanh lên không chú chết mt!

Cu
i nói chưa dt li, thím nó đã chy ra khi nhà. Cui nhìn theo, toe toét cười khoái trá và đng np đng sau nhà.

Thím nó ch
y vt chân lên c mà vn s không kp. Thế ri đúng vào lúc thím nó va đến ch đường ngot thì đâm sm phi mt người, hóa ra đó chính là chng mình đang th hng hc và đm đìa m hôi. Hai người nhìn nhau lng người đi.

- Cái th
ng Cui! Hai người hiu ngay ra là h li b mc la thng cháu.

Chú thím nó n
i cơn thnh n. Ông chú nói:

- T
 nay v sau, chúng ta quyết không đ thng nhãi con y đánh la na!

Hai 
v chng tr v nhà và tìm thy Cui đang n sau nhà. Hai người đem nht nó vào trong mt cái st tre to, buc cht np li cho chc chn.

 đy cho đến ti! - Chú nó đe - Ri thím mày và tao s mang cái st này ra sông qung xung nước đ mày chng còn bao gi nói di được na!

Đ
ến chiu, chú thím nó mang st ra sông. Nhưng đúng vào lúc h đnh qung nó xung nước, Cui kêu lên:

- Chú thím 
ơi! Cháu biết mình có li ri. Cháu xin sn lòng chu ti. Nhưng xin chú thím cho cháu mt ân hu cui cùng: Cháu có mt quyn sách dy nói di giu kín  đng sau b thóc trong nhà. Nay cháu mun mang theo đ đ dưới âm ti.

C
 chú và thím nó đu không n chi t. V li, chú nó cũng còn tò mò mun biết quyn sách đó nói gì. Thế là ông ta v nhà lc tìm.

Gi
a lúc Cui ngi trong st ch đi, thì mt người mù đang dò dm dc b sông. Thng bé lin gi to:

- Ông mù 
ơi! ông mù! Nếu ông mun li được sáng mt ra, thì hãy đến đây!

Nghe th
y thế, người mù lin dò đường đến ch cái st.

- Nhanh lên nào, nhanh lên!
 - Cui nói - Ông hãy tháo cái np st này ra, ri tôi s bo cho ông biết cách cha bnh mù.

Ng
ười mù dò dm quanh cái st và rt cuc cũng tìm cách m được cái np ra. Np st va bt m, Cui nhy vt ra ngoài chn thng.

Khi chú thím nó tr
 li b sông đ nói cho nó biết là h chng tìm thy quyn sách đâu c, thì thng bé không còn  trong st na. Ch có mt người mù ti nghip đang đng đi đ hc cách cha cho mt mình khi mù. Chú thím nó li b la mt ln na.

Th
ng Cui chy đến bi tre dày đ gn b sông. Trong lúc đang tha thn quanh bi tre, nó v được mt cái hũ c đng đy vàng. Tht là may biết my, Cui lin mang vàng v nhà cho chú thím. 

Nh
 có hũ vàng, gia đình chú thím Cui tr nên giàu có. Chú thím nó gi đây hiu rng có mng m my cũng không làm cho thng bé thay đi được tính nết. H nghĩ: hay cưới cho nó mt cô v t tế, có th nó s thôi nói di và b cái tt ăn không ngi ri. Vì vy hai người cưới cho Cui mt cô gái người làng. Dường như trong mt thi gian, vic cưới xin đó có làm cho Cui đ nói di đi nhưng ch my tháng sau, khi thím nó chết, Cui li tiếp tc nói di và đánh la mi người như trước.

M
t hôm, Cui đi lang thang trong rng, bt gp my con h con đang nm trên c. Vn là mt người xu tính, Cui bđàn h con và b gy chân ca chúng. Đau quá, lũ h con kêu lên, lin nghe có tiếng gm kinh rn t mt nơi nào gn đó. Chc là h m! Cui vn ngay vào đng sau mt bi cây. Mt lát sau, h cái xut hin. Khi thy con b đau, nó cp tng con đến dưới mt gc cây non cành lá xanh tt. Nó bt vài chiếc lá ri nhai nh và rt vào ch chân b gãy ca đàn con, Cui vô cùng sng st, lũ h con ch sau ít phút đã lành ln.

Cu
i rình cho đến khi đàn h đi hết, ri đào cây vác v nhà. Cui trng cây đó  trong sân và đt tên cho nó là cây đa. T đy tr đi, Cui chăm bón cây rt cn thn. Nó nói vi v rng, cái cây này là ca mt v thn đã cho nó, lá cây có th cha lành các vết thương, cha khi mi chng bnh và còn có th ci t hoàn sinh. Cui dn v phgi cho cây đa được luôn luôn sch s. Nhiu ln Cui đe v:

- C
m có đ rác vào gc cây, ko nó bay đi mt!

Tho
t đu v Cui làm theo li chng dn. Nhưng dn dn v sau,  đâm ra bc mình vi chng vì thy Cui t ra quý cây hơn v cũng phát ngy v nhng li chng răn dy. Thế ri mt hôm, xy ra chuyn cãi c v cái cây,  không còn kim chế được na, hét lên:

- Đây c
 đ rác vào gc cây nếu như đây mun.

T
c ti,  mang mt thúng rác đy t trong nhà bếp ra, đ c đóng vào gc cây đánh rm mcái. Đt nhiên, cây đa bt đu lung lay, ri t t bt r khi mt đt và bc lên cao.

Nhìn th
y s th xy ra, Cui lao sn đến cây đa, bám cht vào mt cái r. Nhưng cây đa c tiếp tc bc lên cao. Nó c bay lên mãi, cao vút trên bu tri cùng vi chú Cui bím cht ly r.

Cây đa bay mãi, bay mãi cho đ
ến khi ti mt trăng và đng  đy sut t đó cho đến bây gi.

N
ếu bn nhìn k mt trăng, bn vn còn có th trông thy bóng cây đa  trên đó, có chú Cui ngi dưới gc cây, nht là vào lúc tri quang và gp kỳ trăng tròn và sáng

L
i bình

N
ếu như  truyn Thn Tr Tri ta thy có nhng đim tương đng và khác bit so vi truyn "Thn Bàn C" ca Trung Quc thì  truyn Chú Cui cung trăng cũng có th tìm thy nhng đim chung và riêng so vi truyn "Hng Nga và Hu Ngh". S ging nhau và khác nhau trong truyn thn thoi cũng như trong truyn dân gian nói chung ca các dân tc, nht là các dân tc gn nhau, là hin tượng ph biến và d hiu. Điu quan trng đáng chú ý không phi là s ging nhau hay khác nhau ca tng chi tiết mà là tính hoàn chnh và s đc đáo ca mi đơn v tác phm.

Trong "Văn h
c dân gian Vit Nam", nhân vt Cui xut hin khá sm và tn ti, phát trin khá lâu dài, phong phú trong nhiu thi kỳ và  các th loi khác nhau. Cui có trong thn thoi, trong c tích, trong truyn cười và phn nào trong c truyn ng ngôn. Trong ca dao, dân ca cũng có khá nhiu bài, nhiu câu vi nhng d bn khác nhau v Cui:

Ví d
:

Th
ng Cui ngi gc cây đa
Đ
 trâu ăn lúa kêu cha i!
M
 Cui ct c trên tri
Cha Cu
i cưỡi nga đi mi quan viên
Tay thì c
m bút cm nghiên
Tay thì c
m tin, đi chuc ly trâu

Ho
c:

Th
ng Cui ngi gc cây đa
B
 chân xung giếng được ba đng tin
Đ
ng thì mua trng, mua kèn
Đ
ng thì mua m thp đèn th vong.
Sáng ma
i rước Cui ra đng.
Cu
i ngi Cui khóc nhng chng Cui đâu?
Ch
ng Cui còn mc chăn trâu ... 

Cu
i còn có trong hi ha, trong các loi trò chơi dân gian, trong tc ng và thành ng. Câu "Nói di như Cui" hoc "Nói Cui" có l không my người nói tho tiếng Vit không biết.

T
i sao vy? Ti sao nhân vt Cui đi vào nhiu lĩnh vc khác nhau ca văn hc ngh thut dân gian và đi sng tinh thn ngii Vit Nam như vy?

Đó là m
t câu hi, mt vn đ rt đáng đt ra cho hot đng nghiên cu văn hc và văn hóa dân gian Vit Nam. Và đ gii quyết vn đ này thì trước hết phi đi vào tng tác phm, tng lĩnh vc có nhân vt Cui.

Truy
n "Chú Cui cung trăng" có l là tác phm xut hin sm nht v nhân vt Cui.

Có ng
ười xếp truyn này vào th loi c tích. Xét trên nhiu phương din và yếu t thì truyn "Chú Cui cung trăng" gn vi thn thoi hơn c tích, nó là mt thn thoi đã ít nhiu b c tích hóa nhưng đ tài, ch đ và ni dung ct lõi vn là thn thoi.

Cu
i đã tìm được cây thuc quý, cha cho nhiu người chết đi sng li, đó là thuc trường sinh hay thuc ci t hoàn sinh. Đc đim này khiến cho Cui gn vi các nhân vt anh hùng văn hóa, nhng người có công sáng chế phát minh, được nhân dân thi c đi suy tôn, ca ngi và thn thánh hóa  mc này hoc mc khác. Đây là lp truyn ra đi mun trong kho tàng thn thoi các dân tc nên nó gn vi c tích và d b c tích hóa.

Ngoài vi
c tìm được cây thuc quý, Cui còn làm được vic th hai quan trng là đem được ging cây y v trng  trong vườn, thành công (cây sng được và gi nguyên công hiu, dược tính). Hơn na Cui còn có mt kỳ tích th ba đáng k, đó là vic th nghim thay rut người bng rut chó và nn mt b rut chó bng đt sét đ thay thế. Hin nhiên đó là chuyn hoang đường, h tưởng (vì đó là thn thoi). Nhưng rõ ràng nhng chi tiết hoang đường, h tưởng y đã phn ánh nhng ước mơ và gi thiết táo bo v y hc ca người xưa. Nhng tiến b, phát minh mi gn đây ca y hc hin đi (như thay thn nhân to, thay rut, thay tim, thay mt...) càng chng minh rng nhng ước mơ gi thiết nói trên không phi là hoàn toàn là vô lý.

Chi ti
ết v Cui hay quên, sau khi b thay rut ch lú ln nói trước quên sau, đã đi gii vào gc cây thuc quý đ cho nó bay đi mt (!) - tht đc đáo, thú v và giàu ý nghĩa. Như vy là tác gi dân gian đã chú ý đến mi quan h gia sinh lý và tâm lý ca con người. Cơ th ca người và vt có th thay thế chuyn đi tng b phn, nhưng đã chuyn đi thì s có nh hưởng đến tâm sinh lý! Điu đó không phi là chân lý hay sao? Li na, cây thuc ci t hoàn sinh không ưa bn thu, uế tp. Người xưa mun nói gì qua chi tiếy? Thuc quý là cn nhưng chưa đ, phi ăn  sch s, hp v sinh na.

Cu
i biết như vy nhưng không th, hay chưa th thc hin được vì v Cui lú ln, không sáng sut, nói trước quên sau! Mun kéo dài s sng nâng cao tui th phi có nhiu điu kin khác nhau, trong đó vic nâng cao dân trí là mt điu kin quan trng không th thiếu.

Vi
c Cui bám ly gc cây thuc quý kéo xung nhưng không được, cây thuc đã lôi Cui bay thng lên cung trăng cùng vi nó đ Cui tr thành con người trường sinh bt t, tr mãi không già, là mt sáng to hết sc đc đáo và giàu ý nghĩa. Nó va kết thúc rt khéo quá trình tìm cây thuc quý đ cha bnh cu ngườca Cu trn gian va m đu cho vic đưa Cui bay vào cõi trường sinh trên mt tinh cu khác. Hình tượng "Chú Cui - Cây đa" trên mt trăng là s hình tượng hóa, nhân cách hóa và thi v hóa nhng vết đen trên mt trăng trong trí tưởng tượng phong phú hn nhiên và rt nên thơ ca người Vit c. Và như vy là trong truyn "Chú Cui cung trăng" có s kết hp khá cht ch và tài tình nhng yếu t ca thn thoi suy nguyên và thn thoi v anh hùng văn hóa  trong nhân vt Cui.

C
 theo truyn k thì Cui không bao gi chết, đến nay Cui đã có hàng vn tui, nhưng không bao gi già, vì lúc nào cũng ngi dưới gc cây thuc "trường sinh bt lão". Và cũng vì vy, mà trong tt c nhng sáng tác dân gian v Cui, nhân dân Vit Nam đu quen gi trc tiếp riêng tên Cui hoc kèm theo t "Chú" t "Thng" mt cách thân mt, âu yếm (ch không ai gi Cui là "ông" hay "bác" Cui bao gi!)

Nguy
n Dư
Nguy
n Đng Chi
Nguy
n Văn Y
Hoàng Ti
ến Tu

                                                           (blog Nguyễn Đỗ Hoa)



Thằng Cuội
Sáng tác: Lê Thương

Bóng trăng trắng ngà có cây đa to 
Có thằng Cuội già ôm một mối mơ 
Lặng im ta nói Cuội nghe 
Ở cung trăng mãi làm chi 
Bóng trăng trắng ngà có cây đa to 
Có thằng Cuội già ôm một mối mơ 

Gió không có nhà 
Gió bay muôn phương 
Biền biệt chẳng ngừng 
Trên trời nước ta 
Lặng nghe trăng gió bảo nhau 
Chị kia quê quán ở đâu 
Gió không có nhà 
Gió bay muôn phương 
Biền biệt chẳng ngừng 
Trên trời nước ta 

Các con dế mèn suốt trong đêm khuya 
Hát xẩm không tiền nên nghèo xác xơ 
Đền công cho dế nỉ non, 
Trời cho sao chiếu ngàn muôn 
Các con dế mèn suốt trong đêm khuya 
Hát xẩm không tiền nên nghèo xác xơ 

Sáng rơi xuống đời, sáng leo lên cây 
Sáng mỏi chân rồi, sáng ngồi xuống đây 
Cùng trông ánh sáng cười vui 
Chị em ta hãy đùa chơi 
Sáng rơi xuống đời, sáng leo lên cây 
Sáng mỏi chân rồi, sáng ngồi xuống đây 

Các em thích cười muốn lên cung trăng 
Cứ hỏi ông Trời cho mượn cái thang 
Mười lăm tháng Tám trời cho 
Một ông trăng sáng thật to 
Các em thích cười muốn lên cung trăng 
Cứ hỏi ông Trời cho mượn cái thang 
Các em thích cười muốn lên cung trăng 
Cứ hỏi ông Trời cho mượn cái thang 
Cho mượn cái thang








Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét